سندرم تخمدان پلیکیستیک که با عنوان تنبلی تخمدان نیز شناخته میشود، یک اختلال هورمونی است که نظم طبیعی فعالیت تخمدانها را مختل کرده و موجب افزایش تولید هورمونهای مردانه در بدن زنان میشود. این اختلال معمولاً با علائمی از جمله عدم تنظیم دورههای قاعدگی، رشد موهای زائد و اختلال در باروری همراه است. درمان تنبلی تخمدان معمولاً شامل تغییرات در شیوه زندگی، مصرف دارو و در مواردی نادرتر، جراحی میشود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باعث کاهش تولید هورمونهای زنانه مانند استروژن و پروژسترون میشود. این اختلال معمولاً در زنان جوان و نوجوان شایع تر است اما ممکن است در هر سنی ایجاد شود. علت اصلی تنبلی تخمدان در بسیاری از موارد نامشخص است، اما ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله اضطراب، استرس، عدم تعادل هورمونی، چاقی و یا شرایط پزشکی دیگری از قبیل بیماریهای تیروئید و دیابت ایجاد شود. در برخی موارد، تنبلی تخمدان میتواند منجر به نازایی در زنان شود و برای درمان نیاز به نظارت متخصص زنان و زایمان دارد. اگر جزو آن دسته افرادی هستید که به این عارضه مبتلا شده اید بهتر است که راهکارهای مناسب برای درمان تبنلی تخمدان را بشناسید و با تغییر در سبک زندگی خود کمک کنید تا مشکلات ایجاد شده در اثر این بیماری به خوبی مهار و کنترل شوند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چه علتی دارد؟
علت دقیق سندرم تخمدان پلیکیستیک هنوز کاملاً مشخص نیست. اما احتمالاً به عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی برمیگردد. اختلال در تولید و عملکرد هورمونها مانند افزایش سطح انسولین و تستوسترون در بدن، ممکن است نقش مهمی در ایجاد این سندرم داشته باشد.عوامل محیطی نیز میتوانند اثرات خود را بر روی توسعه سندرم تخمدان پلیکیستیک داشته باشند، از جمله افزایش وزن، استرس، و تغذیه نامناسب. همچنین، عوامل ژنتیکی نیز میتوانند نقشی در بروز سندرم تخمدان پلیکیستیک داشته باشند؛ زیرا افرادی که خانوادهای با سابقه این بیماری دارند، بیشتر احتمال ابتلا به آن را دارند. اما هنوز دقیقاً چگونگی تأثیر این عوامل بر بروز این سندرم نیاز به بررسی و تحقیق بیشتر دارد.
تنبلی تخمدان ممکن است بدون هیچ علتی ایجاد شود اما در هرصورت مواردی هستند که بیشترین نقش در بروز این بیماری را دارند. مهم ترین آن ها مشکلات عصبی و اختلالات هورمونی است که به شدت در روند و عملکرد دستگاه تناسلی تاثیر داشته و باعث ایجاد اختلالاتی مانند کیست های خطرناک تخمدان ، فیبروم رحم ها ، پولیپ رحم و تنبلی تخمدان می شوند.
به طور کلی در بسیاری از موارد، دلایل دقیق تنبلی تخمدان مشخص نیست، اما عوامل زیر در بروز آن تاثیرگذار اند:
- داشتن سابقه خانوادگی : در برخی موارد، تنبلی تخمدان به واسطه ژنهای به ارث رسیده ممکن است ایجاد شود.
- سن: در زنان جوان و نوجوان، تنبلی تخمدان بیشتر دیده می شود.
- تغذیه نا مناسب: نقص در مصرف ویتامینها و مواد معدنی مهم مانند آهن و فولات می تواند باعث تنبلی تخمدان شود.مصرف چیپس، پفک و شکلات احتمال بروز تنبلی تخمدان را بیشتر می کند.
- عوامل روانی: استرس و اضطراب ممکن است باعث ایجاد تنبلی تخمدان شود. استرس باعث می شود که اختلالات هورمونی ایجاد شود.
- بیماری های زمینه ای : برخی بیماری ها مانند بیماری های قلبی، دیابت، بیماری های تیروئید و سرطان ممکن است باعث تنبلی تخمدان شوند.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها نظیر شیمی درمانی، سرطان و پزشکی ممکن است باعث تنبلی تخمدان شوند.
- فاصله زمانی بین دو دوره قاعدگی: فاصله زمانی بیش از ۹ ماه بین یک قاعدگی تا قاعدگی دیگر.
عوامل زمینه ساز خطر تنبلی تخمدان
اگر مادر یا خواهر شما به تنبلی تخمدان مبتلا شده باشند احتمال بیشتری برای شما وجود دارد که این اختلال (سندرم تخمدان پلی کیستیک) مبتلا شوید. همچنین در صورت مقاومت به انسولین یا چاقی احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد.
نشانه های تنبلی تخمدان
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک در افراد مختلف، متفاوت است.این تفاوت در نوع، شدت علائم دیده می شود و بسته به سطح هورمونهای تنبلی تخمدان شرایط افراد تغییر می یابد. توجه به عملکرد و تغییرات در سیستم تناسلی برای تشخیص تنبلی تخمدان بسیار مهم است. از این جهت نیاز است تا افراد نسبت به نشانه ها و علائم تنبلی تخمدان آگاهی لازم را داشته باشند. به طور کلی علائم تنبلی تخمدان شامل موارد زیر است :
- دوره های قاعدگی نامنظم یا عدم وجود دوره قاعدگی
اختلال در قاعدگی جزو مهم ترین نشانه های تنبلی تخمدان است، یکی از نشانه های رایج تنبلی تخمدان، دوره های قاعدگی نامنظم یا عدم وجود دوره قاعدگی است.در صورت مشاهده اختلال و یا قطع قاعدگی نیاز به بررسی دقیق جراح خواهید داشت.
- کاهش میزان خونریزی در قاعدگی
اگر در قاعدگی دچار قطع ناگهانی و یا کاهش چشمگیر خونریزی هستید این مساله نیاز به بررسی دارد.
- رشد بیش از اندازه موهای زائد بدن و صورت
یکی دیگر از نشانه های تنبلی تخمدان، رشد موهای زائد و زبر در بدن و صورت است که بیشتر چانه و یا اطراف لب ها را در بر میگیرد.
- پوست خشک و لکه دار
لکه های پوستی،جوش های متورم و چرکی ، پوست خشک و لکه دار به صورت رایج در بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان دیده می شود.
- تغییرات خلقی
ممکن است تغییرات هورمونی که باعث تنبلی تخمدان شده اند به طور همزمان باعث تغییرات خلقی شما شود . در این شرایط شما احساس غم، افسردگی، خستگی یا اضطراب خواهید کرد.
- کاهش انرژی و خستگی
عدم توانایی در انجام فعالیت های روزانه و احساس خواب و خستگی از سایر نشانه های تنبلی تخمدان است. کاهش سطح هورمونهای تخمدان میتواند منجر به کاهش انرژی و خستگی شما شود.
- کاهش قوت جنسی
تنبلی تخمدان همچینین تاثیرات مستقیمی در تمایلات جنسی دارد و باعث کاهش قوت جنسی در زنان می شود.
اگر شما علائمی از این نشانهها را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک میتواند اقدامات لازم را برای تشخیص و درمان تنبلی تخمدان برای شما تعیین کند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک در برخی موارد، حین انجام معاینه ها و آزمایش هایی صورت میگیرد که به دلایل دیگر انجام می شوند. بسیاری از زنان مبتلا از وجود این اختلال در بدن خود بی خبر هستند. به همین دلیل هنگام مراجعه به بهترین متخصص زنان، پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی و علائم شما سوال خواهد کرد. شما همچنین یک معاینه فیزیکی خواهید داشت که شامل معاینه لگن می باشد. این معاینه سلامت اندام های تولید مثل شما را در داخل و خارج از بدن بررسی می کند.
برخی از علائم PCOS ممکن است شبیه سایر بیماری ها باشد. به همین دلیل، ممکن است آزمایشات زیر برای تشخیص دقیق انجام شوند:
- سونوگرافی. در این آزمایش از امواج صوتی و رایانه برای ایجاد تصاویری از رگهای خونی، بافت ها و اندام ها استفاده می شود. از این آزمایش برای بررسی اندازه تخمدان ها و بررسی اینکه آیا آنها کیست دارند استفاده می شود. این آزمایش همچنین می تواند ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) را نیز بررسی کند.
- آزمایش خون. در این آزمایش به دنبال مقادیر بالای آندروژن و سایر هورمون ها هستند. متخصص زنان همچنین ممکن است سطح گلوکز خون شما را بررسی کند. و ممکن است سطح کلسترول و تری گلیسیرید را بررسی کند.
عوارض تنبلی تخمدان (سندرم تخمدان پلی کیستیک)
زنان مبتلا به PCOS به احتمال زیاد به برخی مشکلات جدی سلامتی مبتلا می شوند. این موارد شامل دیابت نوع 2، فشار خون بالا، مشکلات قلب و رگ های خونی و سرطان رحم است. زنان مبتلا به PCOS اغلب در توانایی باردار شدن (باروری) مشکل دارند.
برخی از زنان با علائم جسمی PCOS مانند افزایش وزن، رشد مو و آکنه دست و پنجه نرم می کنند. درمان های آرایشی مانند الکترولیز و لیزر موهای زائد ممکن است به شما کمک کند تا از نظر ظاهری احساس بهتری داشته باشید. با پزشک خود در مورد بهترین روشهای درمان علائمی که شما را آزار می دهند صحبت کنید.
درمان تنبلی تخمدان
مراجعه به متخصص زنان به شما کمک می کند که مناسب ترین روش های درمان با توجه به شرایطی که دارید برایتان در نظر گرفته شود. به طور کلی برای درمان تنبلی تخمدان، معمولاً از روش های زیر استفاده می شود:
1- استفاده از داروهای هورمونی: داروهایی که حاوی هورمون های تخمدانی هستند می توانند به شما کمک کنند تا تولید تخمک را افزایش دهید و باعث بهبود شرایط شما شوند.
2- درمان با تحریک تخمدان ها : این روش با استفاده از داروهای هورمونی یا دیگر روش های درمانی می تواند باعث تحریک تولید تخمدان شود.
3- جراحی: در موارد شدید تنبلی تخمدان، ممکن است لازم باشد یک عمل جراحی صورت بگیرد. این عمل می تواند شامل برداشتن تخمدان هایی باشد که آسیب دیده اند یا با تزریق هورمون های مصنوعی به تخمدان های باقیمانده، تحریک شود.
در هر صورت، درمان تنبلی تخمدان بستگی به علت و شدت بیماری دارد و بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین دکتر برای درمان سندرم تخمدان پلیکیستیک «در ساری»
دکتر فرح ابطحی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی در ساری
دارای بورد تخصصی جراحی زنان و زایمان
فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی مشهد
عضو انجمن جراحان ایران
عضو انجمن زنان و مامایی ایران و دارای گواهینامه کولپوسکوپی و سونوگرافی
0 دیدگاه