علل و علائم زایمان زودرس

زایمان زودرس به زایمانی گفته می شود که زودتر از هفته37 اتفاق بیافتد، این شرایط نا معمول بوده و در اثر برخی از عوامل در بدن مادر ایجاد می شود، گاهی وضعیت جنین هم در این نوع زایمان نقش دارد، به طور کلی هر زایمانی که پیش از هفته ۳۷ بارداری رخ دهد، زایمان زودرس (preterm labor) نامیده می شود. اگر کودکی پیش از هفته ۲۴ حاملی متولد شود شانس زنده ماندن کمی خواهد داشت، اما در جنین هایی که در هفته‌ی ۲۴ تا ۳۷ متولد می‌شوند، به کمک مراقبت‌های پزشکی شانس خوبی برای زنده ماندن خواهند داشت . در نظر گرفتن شرایط جنین و مادر در تولد های زودهنگام بسیار مهم است و مراقبت های بعد از آن نیز نقش به سزایی در سلامت کودک ایفا می کند. در این مطلب همراه ما باشید تا علائم و علت های ایجاد کننده زایمان زودرس را مورد بررسی قرار دهیم.

علائم زایمان زودرس

علائم و نشانه های زایمان زودرس ممکن است در نهایت منجر به این نوع زایمان نشود، بنابراین اگر باردار هستید و این علائم را مطالعه می کنید استرس و نگرانی را از خود دور کنید و پیش از هر قضاوتی حتما با جراح و یا متخصص زنان مشورت نمایید. حدود ۸۰ درصد از زنانی که علائم زایمان زودرس را نشان می‌دهند، زایمان زودرس را تجربه نخواهند کرد. بهترین تغذیه دوران بارداری و مراقبت های آن کمک می کند که از این عارضه دور باشید. با اینکه ممکن دانستن یا علائم هرگز به کار شما نیاید ولی بد نیست که با علائم زایمان زودرس آشنا باشید. توجه داشته باشید که مشاهده علائمی که نام می بریم به عنوان وضعیتی هشداری است که کمک می کند از وقوع زایمان زودرس جلوگیری نمایید . بنابراین با حفظ خونسردی خود سعی کنید که به جراح مراجعه و راهنمایی های لازم را از ایشان دریافت نمایید.

عوامل مختلفی در بروز زایمان زودرس دخالت دارند، اما بیش از نیمی از عوامل خطری که باعث بروز زایمان‌های زودرسِ خود به خودی می‌شوند، هنوز شناسایی نشده است.

• مشاهده ترشحات غیرطبیعی از واژن
• خونریزی از واژن در دوران بارداری
• احساس درد و انقباض در عضلات لگن
• ابتلا به اسهال مزمن و غیر قابل کنترل
• درد و فشار مداوم در ناحیه لگن
• پارگی کیسه آب
مواردی مانند درد لگن در حاملگی پوچ یا مولار نیز دیده می شود، در موارد یاد شده پارگی کیسه آب مهم ترین مورد است که در صورت مشاهده باید در سریعترین زمان به مرکز اورژانسی که مجهز به بخش زنان و زایمان و مراقبت‌های تخصصی از نوزاد باشد مراجعه نمائيد.

علت زایمان زودرس

هنوز علت اصلی ابتلا به زایمان زودرس مشخص نشده است اما مواردی هستند که در بروز آن نقش دارند:

• عفونت : برخی عفونت‌های دستگاه تناسلی باعث افزایش احتمال زایمان زودرس می‌شود.

پارگی کیسه آب زودتر از هفته 37 نیز از علل زایمان زودرس است، اگر در دستگاه تناسلی عفونت یا باکتری وجود داشته باشد کیسه آب را ضعیف و نازک می کند که در نهایت منجر به پارگی آن می شود، عفونت منشا بسیاری از مشکلات در دوران بارداری است از این رو توصیه می شود که حتما قبل از بارداری تست پاپ اسمیر انجام و درمان های لازم مد نظر قرار بگیرد، در صورت عدم تضعیف کیسه آب ، غشاها، باکتری‌ها، عفونت و التهاب در رحم ایجاد می‌کنند، که منجر به زنجیره‌ای از اختلالات و در نهایت منجر به زایمان زودرس می‌شوند. انواع عفونت‌ها شامل موارد زیر است:

1. کلامیدیا و گنوره: یکی از مهم ترین آزمایشات قبل بارداری همین مورد است، در صورت مثبت بودن جواب آزمایش بیماری‌های مقاربتی، خانم باردار و همسرش باید بلافاصله درمان شوند و پس از درمان نیز مورد بررسی قرار گیرند. استفاده از کاندوم در بقیه دوران بارداری توصیه می‌شود.
2. واژینوز باکتریال: باکتری های واژن نیز مورد مهمی است، در صورت داشتن سابقه زایمان زودرس، خانم باردار از نظر واژینوز باکتریال (BV) مورد بررسی قرار می گیرد تا به طور مجدد دچار آن نشود، اگر این بررسی ها قبل از هر بارداری انجام شود بهتر است ، اگر چه برخی از مطالعات نشان داده‌اند که درمان واژینوز باکتریال (BV) در سه‌ماهه‌ی دوم و سوم، خطر زایمان زودرس را در خانم‌هایی که سابقه‌ی زایمان زودرس داشته‌اند کاهش می‌دهد، اما در برخی پژوهش‌ها درمان بی‌تأثیر بوده است.
3. عفونت سایر اندام ها: به طور کلی عفونت با تضعیف سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد اختلال می شود، عفونت‌های ایجاد شده در اندام‌های غیر رحمی، مانند عفونت کلیه، ذات‌الریه و آپاندیس خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
4. عفونت ادراری: مانند باکتریوری بدون علامت (با وجود باکتری‌ها در ادرار هیچ نشانه‌ای مشاهده نمی‌شود)، ریسک تولد زودرس را افزایش می‌دهد.

• وجود اختلالات مربوط به جفت: اختلالات در جفت باعث زایمان زودرس می شود برخی شرایط مانند جفت سرراهی، چسبندگی جفت و یا جداشدن زودرس جفت تاثیر گذار هستند.
• بزرگ بودن  بیش از حد رحم مادر: اغلب این مورد در بارداری‌های چند قلویی و یا  افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک مشاهده می‌شود.
• اختلالات ساختاری در رحم یا دهانه‌ی رحم: به عنوان مثال، کوتاه بودن دهانه‌ی رحم نسبت به حالت طبیعی (کمتر از 25 میلی‌متر) که دهانه‌ی رحم بدون انقباض گشاد و یا باز می‌شود. این حالت به عنوان نارسایی دهانه‌ی رحم شناخته شده که می‌تواند به دلیل عمل جراحی گردن رحم ایجاد شود.

زایمان زودرس در چه افرادی بیشتر اتفاق می‌افتد؟

برخی افراد بیشتر در معرض این نوع زایمان قرار دارند و آن هم بیشتر به علت سن کم و شرایط نا مساعد بارداری است، مادران معتاد و سیگاری و ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به زایمان زودرس قرار دارند.به طور کلی شرایط زیر ایجاد کننده زایمان زودرس خواهد بود:

• افراد زیر 20 سال
• افراد بالای 40 سال
• خانم‌هایی که سابقه خانوادگی زایمان زودرس در یکی از اعضاء خانواده آنها وجود داشته است.
• مادران سیگاری
• کم بودن وزن پیش از باردرای
افرادی که یک یا چند مورد از عوامل خطری که در بالا ذکر شد را دارند نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند و باید از همان ماه‌های ابتدای بارداری تحت مراقبت خاص قرار بگیرند.

راهکارهای پیشگیری از زایمان زودرس

تغییر سبک زندگی ، بارداری در شرایط ایده آل و بدون استرس و البته انجام مراقبت های دوران بارداری بهترین کمک را به مادران برای پیشگیری از زایمان زودرس می نماید.

با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال زایمان زودرس را کاهش دهید:

• عدم مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری
• استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و مقوی
• ویزیت‌های منظم توسط پزشک متخصص زنان یا ماما
• کاهش میزان استرس
• حداقل 18 ماه جهت باردرای مجدد صبر نمائيد.

نتیجه گیری

زایمان زودرس به شرایطی اطلاق می شود که جنین زودتر از هفته 37 بارداری متولد شود. شرایط جنین در این وضعیت حساس بوده و تحت مراقبت های پزشکی قرار می گیرد. هرچه فاصله زایمان از هفته 37 بارداری بیشتر باشد شانس زنده ماندن او کمتر خواهد شد اما در بسیاری از موارد جنین های 6 تا 9 ماهه زنده می مانند.توجه به علائم در صورت مشاهده و پیگیری آن به صورت اورژانسی به پیشگیری از زایمان زودرس نوزاد کمک می کند.